Về mật ong
Mật ong một loại chất ngọt được tạo thành từ loài ong, từ những gì ong thu thập được trong các bông hoa, là một sản phẩm thuần khiết, độ ẩm thấp, có nhiều giá trị về mặt dinh dưỡng và dược liệu trong đời sống, được con người sử dụng phổ biến.
Được hoàn thành bởi khả năng tạo mật thiên phú của loài ong, mật ong có độ ngọt hơn đường nhân tạo, độ tinh thuần khiết và những thành phần dinh dưỡng có giá trị cho sức khỏe con người.
Mật ong thường có màu vàng nhạt, và có sự đổi màu theo thời gian. Màu sắc đậm nhạt của mật cũng sẽ phụ thuộc vào loại hoa và mật hoa mà ong lấy làm nguyên liệu.
Loài ong làm mật để phục vụ cho nhu cầu dự trữ dinh dưỡng của mình trong mùa đông, mùa mưa gió. Tuy nhiên con người đã tận dụng khai thác mật ong để sử dụng cho nhu cầu dinh dưỡng, dược liệu trong đời sống của mình.
Tuy nhiên, song hành với thành phần dinh dưỡng tốt thì trong mật ong cũng có chứa những nội bào vi khuẩn không có lợi. Con người nên biết cách sử dụng hợp lý để tận dụng được giá trị tốt nhất của mật ong.
Bạn đọc hãy cùng xem tiếp phần sau để hiểu rõ hơn về mật ong cũng như cách sử dụng chúng nhé.
Về cách mà mật ong được tạo thành
Những chú ong thợ dùng vòi để hút mật hoa từ các loại hoa mà chúng tìm thấy một cách có chọn lọc. Mật hoa này được đưa vào dạ dày sinh mật của chú ong (1trong 2 loại dạ dày mà ong có) để các enzyme thực hiện chuyển hóa từ mật hoa sang mật ong trong vòng khoảng 30 phút. Sau đó ong thợ sẽ chuyển lượng mật hoa đang ở trong dạ dày mật của mình sang cho ong thợ khác để tiếp tục quá trình chuyển hóa thành mật ong.
Sau khi lượng mật hoa đã được chuyển hóa hoàn toàn thành mật ong, chú ong thợ cuối cùng sẽ nhả mật ong vào tổ, rồi chúng dùng cánh của mình để quạt bay hơi nước trong mật cho đến khi tỷ lệ nước trong mật chỉ còn ~17%, đạt độ bão hòa chúng sẽ niêm phong tổ lại, hoàn tất quá trình làm mật.
Chất lượng và hương vị của mật ong sẽ bị ảnh hưởng bởi loài ong và các loại hoa mà chúng tìm thấy và lấy mật để dùng làm nguyên liệu.
Con người cũng nghiên cứu và phát triển việc nuôi ong để phục vụ nhu cầu lấy mật của họ và giúp thụ phấn cho cây trồng. Vào mùa thiếu hoa họ cũng có thể cho ong ăn thêm đường hoặc phấn hoa.
Thành phần và dinh dưỡng của mật ong
Mật ong là hỗn hợp của các loại đường và những thành phần khác. Mật ong chứa nhiều carbohydrat, trong đó chủ yếu là fructose (khoảng 38,5%) và glucose (khoảng 31,0%) công thêm maltose, sucrose và carbohydrat hỗn hợp. Ngoài ra còn có thêm lượng rất nhỏ các vitamin và chất khoáng và các chất chống oxy hóa như: chrysin, pinobanksin, vitamin C, catalase và pinocembrin.
Thành phần phổ biến nhất của mật ong thường có:
- Fructose: 38,2%
- Glucose: 31,3%
- Sucrose: 1,3%
- Maltose: 7,1%
- Nước: 17,2%
- Các loại đường có khối lượng phân tử cao hơn: 1.5%
- Tro: 0,2%
- Các chất khác: 3,2%
Phân loại mật ong
Trong số khoảng hơn 20.000 loài ong trên thế giới thì Ong mật được con người khai thác nhiều nhất. Trong đó 8/9 loài ong mật phổ biến có mặt tại Việt Nam.
Tuy nhiên, người ta thường ít khi phân loại mật ong theo loài ong mà thường phân loại chúng theo loài hoa mà ong lấy nguyên liệu để làm mật. Có khá nhiều loài hoa thân thiện với ong và được chúng chọn để lấy làm mật. Trong đó phổ biến có các loại như mật ong hoa cà phê, mật ong hoa vải, mật ong hoa nhãn, mật ong hoa bạc hà,…
Mỗi loại mật này cũng sẽ có màu sắc, hương vị khác nhau và mang lại tác dụng về dinh dưỡng và dược liệu khác nhau, từ đó giá trị của chúng cũng khác nhau.
Ở Việt Nam mật ong cũng thường được gọi theo loại ong, có một số loại mật ong phổ biến như: Mật ong khoái, mật ong ruồi, mật ong mật,…
Người ta cũng phân loại thành mật ong rừng( do ong tự nhiên làm tổ trong rừng) và mật ong nuôi( do người nuôi ong nuôi và khai thác).
Lợi ích phổ biến từ mật ong
Mật ong có nhiều thành phần tốt cho sức khỏe, được sử dụng trong ẩm thực, làm đẹp, trị liệu,…Phổ biến như:
Mật ong giúp cải thiện sức khỏe
- Mật ong có tính kháng khuẩn cao, làm khô rất nhanh nên chúng được dùng để bôi ngoài da, trị các vết thương nhẹ và vết bỏng, giảm cảm giác đau rát, nhanh liền da, nhanh lành hơn.
- Uống một ly nước mật ong trước khi ăn sáng giúp bảo vệ đường ruột cũng như hệ tiêu hoá.
- Cung cấp dinh dưỡng, năng lượng tuyệt vời cho cơ thể với khoảng 64 calo trong mỗi thìa mật ong.
- Cải thiện khả năng vận động, hồi phục cơ bắp, glycogen và kiểm soát lượng đường trong máu.
- Trong mật ong có vitamin C và E và pinocembrin giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, ngăn ngừa lão hoá,…
- Chất chống oxy hóa trong mật ong giúp hỗ trợ ngăn ngừa nguy cơ ung thư.
- Mật ong còn hỗ trợ điều trị bệnh hen suyễn, chữa đái tháo đường, tăng cường trí nhớ,…
- Mật ong hỗ trợ làm đẹp
- Mè đen rang chín, tán mịn rồi bảo quản trong lọ. Người lớn tuổi khi dùng mật ong và mè đen mỗi thứ 2 thìa pha với nước sôi, uống mỗi buổi sáng và tối sẽ cải thiện tình trạng táo bón rất tốt.
- Mật ong nguyên chất giúp thu gọn lỗ chân lông thu nhỏ hơn, kết hợp với dầu dừa sẽ giúp da sạch sẽ, trắng sáng hơn, ngăn ngừa mụn rất tốt.
- Mật ong giúp giữ ẩm tốt, cho da mịn hơn, bảo vệ da trước ánh nắng và sự lão hóa.
- Uống mật ong mỗi ngày sẽ giúp cơ thể đốt cháy lượng mỡ thừa, giảm béo hiệu quả đấy.
- Acid malic, acid alpha hydroxy hỗ trợ tẩy tế bào chết cho da môi hiệu quả, để làn môi căng mọng, hồng hào.
- Mật ong còn giúp làm đen và óng tóc giảm gãy rụng, xơ rối, bết dầu, hiệu quả cao hơn khi dùng kèm dầu dừa.
Mật ong dùng trong ẩm thực và trị liệu:
Mật ong giúp bổ phế nhuận tràng, giải độc, được dùng làm gia vị làm bánh kẹo, các món ăn,…
Nhiều nghiên cứu cho thấy, mật ong hỗ trợ điều trị viêm khô khí phế quản, táo bón, ho khan ít đờm, loét dạ dày tá tràng, trĩ mũi, tắc nghẹt mũi, viêm loét miệng,…rất tốt:
- Mật ong pha cùng với nước sôi rồi khuấy đều dùng để chữa táo bón cho các em nhỏ còn bú mẹ
- Nước gừng, bột hạnh nhân, mật ong và đào nhân dùng làm món ăn rất tốt cho những người bị hen suyễn mãn tính, suy hô hấp và thở gấp.
- Lê chưng cùng với mật ong ăn trực tiếp, rất tốt cho người bị sốt cao.
- Mật ong, bạch quả ăn mỗi buổi tối rất tốt cho người lao phổi, ho suyễn và hen phế quản.
- Mật ong, trần bì và cam thảo uống 3 mỗi ngày giúp trị viêm loét dạ dày tá tràng rất hiệu quả.
- Ăn dưa chuột non và mật ong giúp chữa chứng đau quặn bụng, đi đại tiện nhiều lần nhưng ít.
- Mật ong kết hợp cùng trứng gà, ăn từ 1-2 mỗi ngày sẽ rất tốt cho những người bị viêm phế quản dạng mãn tính.
- Bách bộ, mật ong và bạch cập trộn uống 2 lần mỗi ngày hỗ trợ bệnh nhân bị lao phổi, khái huyết, giãn phế quản.
- Rượu mật ong uống mỗi ngày 2 lần, mỗi lần uống 1 chén con vào trước mỗi bữa ăn giúp trị nổi ban mề đay và sẩn ngứa.
>>Xem thêm: Một số các bài thuốc liên quan đến mật ong
Một số tác dụng không mong muốn khi dùng mật ong
Ngộ độc Botulinum
Trong mật ong cũng có chứa các nội bào tử của vi khuẩn botulinum, Không nên dùng mật ong cho trẻ dưới một tuổi vì hệ tiêu hóa ở những trẻ lứa tuổi này chưa hoàn thiện tốt để phá hủy được các nội bào tử này, dẫn đến trẻ có thể bị nhiễm độc botulinum. Nêu muốn dùng hãy dùng các loại mật ong y tế, được kiểm duyệt và xử lý đúng quy chuẩn để đảm bảo an toàn. Với trẻ ở độ tưởi lớn hơn và người lớn cũng nên chú ý liều dùng , không nên lạm dụng quá nhiều mật ong.
Say mật ong
Với một số loại mật ong được tạo nên từ các loài hoa đặc biệt như: Hoa đỗ quyên, hoa nguyệt quế núi, hoa cừu nguyệt quế sẽ có thể gây ra hiện tượng ngộ độc mật ong. Những loại mật ong này thường dùng để phục vụ mục đích trị liệu các chứng bệnh đặc biệt, có chỉ định của bác sĩ chuyên môn.
Ngoài ra bạn có thể bị đau bụng, tăng đường huyết hay các tác dụng phụ khác nếu dùng loại mật ong được thu hoạch hay sơ chế không đảm bảo vệ sinh.
Trên thực tế tỉ lệ ngộ độc mật ong là khá thấp, tuy nhiên bạn cũng nên lưu ý điều này.
Mật ong rừng và mật ong nuôi
Người ta thường hay quan tâm về mật ong rừng và mật ong nuôi, về chất lượng, cách phân biệt,… Và cũng chính vì thế luôn có nhiều câu hỏi liên quan về mật ong. Chẳng hạn như: mật ong rừng hay mật ong nuôi tốt hơn? Có nên dùng mật ong nuôi hay không? Làm sao phân biệt được mật ong thật giả?
Trên thực tế, phần lớn sản lượng mật ong được lấy từ trang trại nuôi ong. Do việc khai thác không kiểm soát nên lượng mật ong rừng ngày càng trở nên khan hiếm và giá cả mật ong rừng cũng trở nên cao hơn Và nảy sinh nhiều sự giả mạo khiến người dùng lo lắng.
Tuy nhiên, nếu mật ong nuôi được lấy từ các trang trại có quy mô với quy trình nuôi và chất lượng nguồn hoa sử dụng để nuôi ong là tốt thì chất lượng của mật ong nuôi cũng không hề thua kém mật ong rừng đáng kể. Nên bạn có thể yên tâm hơn nhé. Và tất nhiên mật ong chỉ thực sự tốt khi chúng là nguyên chất từ những chú ong. Nếu bạn sử dụng mật ong có pha chế hay những người nuôi ong cố tình cho ong ăn đường quá nhiều thì chất lượng sẽ bị giảm đi đáng kể.
Bạn nên lựa chọn các sản phẩm mật ong có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng và uy tín nhé. Bạn cũng nên tìm hiểu để biết một số mẹo kiểm tra mật ong để biết đâu là sản phẩm chất lượng nhé.
Trên đây là một số kiến thức tổng hợp về mật ong mà chúng tôi nghĩ rằng sẽ hữu ích cho bạn. Nếu bạn thích những nội dung này có thể theo dõi thêm Blog của chúng tôi để cập nhật thêm thông tin và các bài viết khác nhé.
>> Bạn đọc có thể theo dõi thêm các bài viết khác để nắm thêm thông tin về mật ong như: