Có một câu hỏi vẫn luôn được nhiều người quan tâm khi muốn mua hay sử dụng mật ong đó là: làm sao phân biệt mật ong rừng và mật ong nuôi? Hay mật ong rừng tốt hơn hay mật ong nuôi tốt hơn? Cùng tham khảo bài viết sau để giúp bạn hiểu rõ hơn về mỗi loại mật ong và cách sử dụng chúng tốt nhất nhé.
Sự khác nhau giữa mật ong rừng và mật ong nuôi
Mật ong rừng và mật ong nuôi về cơ bản có đặc tính, tính chất và cách tạo thành giống nhau. Chúng chỉ khác nhau đôi chút về vị trí và sự tác động của con người đến những chú ong thôi.
- Mật ong rừng là mật tạo nên bởi những tổ ong được bầy ong hoang dã xây dựng trong rừng, chúng tự do xây tổ, lấy hoa và tạo mật. Sau đó con người tìm thấy và khai thác chúng mang về sử dụng.
- Mật ong nuôi là mật ong tạo nên từ những chú ong được con người tạo điều kiện về nơi làm tổ, nơi lấy mật hoa và chúng thường tạo ra nhiều mật hơn lượng thức ăn dự trữ chúng cần để phục vụ cho con người.
Vì sao người ta phân biệt mật ong rừng và mật ong nuôi?
Liệu chất lượng của chúng có khác nhau nhiều không? Nhiều người cho rằng mật ong rừng có chất lượng cao hơn mật ong nuôi. Vậy liệu điều này có hoàn toàn đúng?
Trên thực tế, chất lượng mật ong tùy thuộc phần nhiều vào nguồn mật hoa mà chúng lấy để làm nguyên liệu.
- Những chú ong hoang dã sẽ lấy mật từ những loài hoa có sẵn trong rừng, sự đa dạng về thành phần các chất có trong mật ong sẽ phụ thuộc vào sự đa dạng nguồn hoa ở khu vực mà ong lựa chọn để làm tổ. Loài ong có bán kính hoạt động nhất định, và chúng thường chỉ lấy hoa quanh khu vực chúng làm tổ không quá xa.
- Những chú ong nuôi thường sẽ được con người chọn sẵn khu vực sống, khu vực có những nguồn hoa mà người nuôi đã khảo sát và tạọ điều kiện cho ong. Chúng cũng sẽ lấy mật từ nguồn hoa ở xung quanh khu vực tổ của chúng, thường là vườn cây hoặc khu rừng nhất định mà con người mang chúng đến.
Lợi thế của mật ong rừng là sự nguyên chất. Khi mà ong làm tổ thường chọn những nơi hẻo lánh, khó tiếp cận. Và tất cả lượng mật chúng tạọ thành đều từ nguồn hoa rừng, không hề pha chế hay kiểm soát bởi ai cả, hoàn toàn là sự chọn lọc của bầy ong thay vì có sự tạo điều kiện từ con người như mật ong nuôi.
>>Xem thêm: cách mật ong được tạo thành
Thực tế nếu ong nuôi được con người lựa chọn kỹ lưỡng các yếu tố từ nơi ở, nguồn hoa và phương pháp nuôi tốt và không có sự can thiệp, pha chế gì thì chất lượng của mật gần như là tương đồng hay không thua kém nhiều mật ong rừng.
Tuy nhiên con người có thể đã không làm đúng cam kết của họ, đôi khi vì lợi nhuận hay mục đích nào đó mà họ đã pha chế hoặc tác động lên mật ong, hoặc lên những chú ong nhằm tăng sản lượng mà mật ong có thể không thơm ngon, đậm đặc như mật của ong rừng. Đó là lý do mà người ta hoài nghi và phân biệt mật ong rừng và mật ong nuôi.
Nếu bạn muốn phân biệt chúng có thể tham khảo cách phân biệt mật ong rừng sau đây nhé.
Một số cách phân biệt mật ong rừng phổ biến
Bạn có thể phân biệt mật ong rừng bằng một số cách, tuy nhiên nó không hoàn toàn chính xác vì người bán mật ong luôn có thể can thiệp. Và thực tế các phương pháp phân biệt mà bạn nghe phần lớn là đồn đoán hoặc chỉ đúng cho một số ít trường hợp.
Màu sắc mật ong
Mật ong vố có nhiều tông màu, tùy thuộc vào loài ong, loại mật hoa ong dùng làm nên mật và thời gian lưu trữ hoặc khai thác mật mà nó có thể có màu khác nhau và thay đổi theo thời gian từ vàng nhạt, vàng sánh, cánh gián hay vàng sậm,… Mật ong nguyên chất thường có màu rất đồng nhất trên toàn thể lượng mật. Màu của mật ong nuôi thường đặc trưng theo loài hoa, còn mật ong rừng thường là sự hòa quyện nhiều loài hoa.
Có vô số loại mật và loại màu tương đối nên ta khó lòng phân biệt mật ong rừng hay mật ong nuôi theo màu sắc nhé.
Kiểm tra mật ong bằng nước
Người ta cho rằng có thể dùng 1 thìa mật ong để pha vào chén nước để nhận dạng. Nếu là mật ong rừng có độ đậm đặc cao thì mật ong sẽ ít tan ngay trong nước, chúng sẽ đọng lại 1 vùng nhỏ và chỉ tan khi ta khuấy đều, khuấy mạnh. Đối với mật ong có pha trộn đường hoặc mật ong nuôi không đạt độ đậm đặc thì lượng mật đó sẽ nhanh chóng tan ra trong nước hoặc chỉ cần khuấy nhẹ là đã tan hết.
Trên thực tế thì hầu hết các loại mật ong rừng hay nuôi thì khi cho vào nước đều vón thành giọt sau đó tan hết, nên không thể dùng cách này để phân biệt mật ong rừng bạn nhé.
Kiểm tra mật ong bằng giấy thấm
Bạn cũng có thể kiểm tra mật ong với một tờ giấy thấm. Cho vài giọt mật ong lên tờ giấy, nếu giọt mật nhanh chóng bị thấm hút và lan rộng thì đó là mật ong loãng còn nếu giọt mật bị thấm hút chậm, ít bị lan rộng thì đó là mật ong đậm đặc.
Trên thực tế, tất cả các giọt mật ong dù là từ ong rừng hay ong nuôi để bị loang trên giấy thấm và sự khác biệt giữa các loại mật ong rừng và ong nuôi rất bé nên ta khó lòng phân biệt được bằng cách này. Vậy cách này cũng không phải là cách phân biệt mật ong rừng chuẩn đâu nhé.
Kiểm tra mật ong rừng bằng cọng hành lá
Mật ong nguyên chất thường đạt độ bão hòa độ ẩm thấp ~17%, tỉ lệ này sẽ cao hơn ở mật ong loãng hay bị pha trộn. Bạn có thể kiểm tra điều này bằng cọng hành lá xanh. Nhúng cọng hành lá tươi đã cắt ra trong vài giọt mật, rồi để vậy khoảng vài giờ. Nếu là mật ong nguyên chất thì cọng hành lá sẽ nhanh chóng bị héo đi vì lượng nước trong mật gần như quá thấp. Với mật ong pha loãng thì cọng hành có thể tươi lâu hơn.
Đó là một lý thuyết nge rất hợp lý đúng không nào. Tuy nhiên, trên thực tế thì dù là mật ong rừng hay mật ong nuôi thì khi làm thực nghiệm phương pháp này tất cả cọng hành đều héo. Và sự chênh lệch về thời gian giữa chúng gần như cũng không rõ ràng. Nên đây cũng không phải là cách phân biệt mật ong rừng chính xác bạn nhé.
Kiểm tra mật ong rừng bằng kiến
Một số người nói rằng kiến không bu mật ong rừng thật. Vậy có đúng không? Theo kinh nghiệm từ những người chuyên săn ong rừng cũng như thực nghiệm cho thấy tất các thể loại mật ong đều bị kiến bu chứ không riêng mật ong rừng bạn nhé.
Mật ong rừng không bị kết tinh khi bỏ tủ lạnh
Tôi đã từng tin điều này là thật cho đến khi làm thực nghiệm. Trên thực tế dù là mật ong rừng hay mật ong nuôi bản chất chúng đều là sự tổng hợp các chất đường và chúng vốn có đặc tính kết tinh khi gặp nhiệt độ lạnh. Có thể bạn chỉ để ở nhiệt độ mát hay để trong tủ lạnh một thời gian ngắn sẽ không thấy sự kết tinh hay đông đặc. Trên thực tế khi bạn để mật ong lâu trong tủ lạnh chúng sẽ kết tinh và đông đặc cho dù là với mật ong gì nhé.
Mật ong rừng thường có bọt tạo khí nhiều hơn mật ong nuôi
Mật ong rừng thường có xuất hiện bọt khí nhiều hơn so với mật ong nuôi. Người ta thường rót một lượng mật thấp hơn cổ chai một khoảng 5 – 10cm để khí gas đó có không gian dãn nở, đảm bảo an toàn. Tuy nhiên mật ong nuôi từ một số loài hoa nhất định vẫn có khá nhiều bọt khí dù không bằng ong rừng.
Và thường khi bạn mua mật ong thì dù là ong rừng hay ong nuôi thì bọt khí cũng đã được xử lý bớt trong khi đóng chai rồi.
Lớp váng trên bề mặt ong rừng
Mật ong rừng thường có lớp váng đóng trên bề mặt, đôi khi còn lấm tấm hạt phấn hoa. Mật ong nuôi thường sẽ ít có đặc điểm này. Điều này là bởi trong tổ sáp mật ong rừng thường để ong con ở đó, chúng dùng phấn hoa để làm tổ sáp cho ong con. Khi vắt mật ong rừng thì rất dễ có vương lại phấn hoa và nhộng ong.
Tuy vậy không phải 100% các trường hợp là thế, nếu mật ong rừng được vắt kỹ lưỡng cũng có thể có rất ít phấn hay váng.
Mật ong rừng thơm, ngọt tự nhiên và sánh hơn mật nuôi
Mật ong rừng cũng thường có mùi thơm nồng, vị ngọt thanh nhưng lại khé cổ đặc trưng, độ sánh đặc cao, khi khi rót giọt mật sẽ có độ căng dãn cao hơn. Mật ong nuôi thường có xu hướng loãng hơn, khi rót sẽ nhanh, đứt giọt dứt khoát hơn. Nhưng không có nghĩa là mật ong rừng đặc hơn mà nó thường loãng. Mật ong nuôi từ một số loài hoa như cúc quỳ, hoa nhãn cũng có độ đặc khá tốt.
Đây là phương pháp phân biệt phụ thuộc vào vị giác là chính và bạn cần có kinh nghiệm thử qua nhiều loại mật ong. Tuy nhiên nó cũng tương đối vì có hàng trăm loại ong, hàng trăm loại mật.
Vậy nãy giờ vẫn chưa có cách nào phân biệt chính xác mật ong rừng. Bạn đọc đừng vội chán nản nhé. Ngay lúc này đây sẽ là cách phân biệt mật ong rừng nhé.
Cách phân biệt mật ong rừng đúng
Mật ong là một loại thực phẩm quen thuộc và đặc trưng. Để phân biệt nó, tốt nhất bạn hãy trực tiếp cảm nhận nó bằng các giác quan của mình, đừng tin tưởng hoàn toàn vào bất cứ phương pháp nào.
Bạn có thể phân biệt mật ong rừng thật với một số đặc điểm như sau:
- Mật ong rừng có lớp bọt khí nhiều trên bề mặt và có lớp váng phấn hoa. Chúng thường không được đón gói quá đầy hay quá kín. Khi nhiệt độ càng câo thì bọt khí càng nhiều. Mật ong nuôi một số loại cũng có bọt khí nhưng không nhiều.
- Mật ong rừng có vị ngọt đặc trưng, ngọt khé cổ, nó khác hẳn vị ngọt của đường kính hàng ngày. Mùi thơm mật rừng nồng và rất khó tả nó với mùi thơm của 1 loại hoa nào. Nhưng nếm thử bạn sẽ cảm nhận thấy ngay. Mật ong nuôi sẽ không thơm được vậy.
- Khi cho mật ong vào ly nước ấm, nếu mật ong rừng thì mùi thơm sẽ dậy lên ngay, rất thơm, rất ngọt. Nếu là ong nuôi mùi thơm sẽ ít dậy lên như vậy.
Với con mắt nhà nghề hay những người thợ săn ong chuyên nghiệp cũng khó lòng nhìn qua mà đoán được thật giả. Tốt nhất bạn hãy quan sát kỹ và nếm thử, kết hợp các yếu tố trên để đánh giá mật ong nhé.
Vậy thì có nên dùng mật ong nuôi không?
Những lo ngại về việc mật ong nuôi bị pha thêm đường hay người nuôi cho ong ăn đường đã làm con người ta có sự hoài nghi và lo lắng. Tuy nhiên, cả mật ong rừng và mật ong nuôi đều tốt và có nhiều tác dụng như trừ ho, tiêu đờm, nhuận tràng, chữa táo bón, cải thiện hệ tiêu hóa, làm đẹp giống nhau.
Trên thực tế, sản lượng ong rừng rất hạn chế, khiến cho giá thành mật ong rừng được đẩy lên rất cao. Và để đáp ứng nhu cầu mật cho con người thì đa phần lượng mật ong bán trên thị trường là từ ong nuôi.
Và một điều nữa là những người nuôi ong chân chính luôn có cách nuôi gần với tự nhiên để mật ong cho ra là nguyên chất nhất. Có chăng việc cho ong ăn đường hay phấn hoa cũng chỉ là một khoảng thời gian ngắn nhất định để duy trì sinh tồn của đàn ong khi mùa hoa khan hiếm. Điều này không ảnh hưởng quá nhiều đến chất lượng mật ong. Mà điều đáng ngại là khi ta mua phải mật ong giả, mật ong pha chế thôi.
Lưu ý khi dùng mật ong rừng tốt cho sức khỏe
- Mật ong vốn có thành phần và tính chất rất tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên cũng không nên lạm dụng khi dùng với lượng quá nhiều, mỗi ngày chỉ nên dùng 2-3 thìa (khoảng 50ml) mật thôi nhé.
- Mật ong được thu hoạch và chiết rót, đóng gói thô sơ có thể khiến chúng lẫn tạp chất. Vì vậy tốt hơn hãy ưu tiên dùng mật nấu chín hoặc pha với nước ấm.
- Bạn cũng nên tham khảo ý kiến bác sĩ nếu có một vài căn bệnh đặc biệt đâng mắc phải nếu muốn dùng mật ong nhé.
- Nên cẩn trọng khi dùng một ong cho trẻ em vì có thể khiến bị bịu ngộ độc hoặc tổn thương.
- Mật ong rừng chưa hẳn là chân ái nhé, vì nếu ong lấy trúng mật hoa có độc thì sẽ rất nguy hiểm khi dùng mật. Hoặc người săn ong trong quá trình lấy mật không sạch sẽ cũng khiến mật có lẫn chất bẩn.
- Tốt hơn hết hãy chọn mua mật ong ở những nơi có quy trình thu hoạch, sản xuất, chiết rót đảm bảo vệ sinh và có uy tín để có được sự an tâm.
- Bạn cũng nên kiểm tra mật ong trước khi sử dụng hoặc sau thời gian bảo quan lâu ngày. Nếu mật ong có mùi lạ, vị lạ, màu là thì không nên sử dụng nhé. Mật ong có thể sử dụng trong vòng 2 năm và tốt nhất là trong nửa năm. Nếu mật để quá lâu bạn cũng không nên sử dụng nhé.
Trên đây là tổng hợp một số kinh nghiệm phân biệt mật ong rừng và mật ong nuôi mà tôi muốn tổng hợp lại để bạn đọc hiểu rõ hơn và biết cách chọn mua và sử dụng mật ong đúng cách để có sức khỏe tốt.
Bạn đọc có thể góp ý thêm để bài viết thêm chi tiết và hữu dụng hơn nhé. Cám ơn bạn đã ghé qua và ủng hộ Blog của tôi nhé.
=>Bạn đọc muốn mua mật ong ngon có thể xem thêm về sản phẩm mật ong nguyên chất nhé